Wethouder Anne Bliek (VVD)

Almere
Waarom stuurt de Almeerse gemeenteraad wethouder Anne Bliek (VVD) niet weg? Zij heeft toch het ambitieuze digitale avontuur voor een Digitaal Centrum Flevoland volledig laten floppen, waardoor het niet twee, maar zeker vier miljoen gulden gaat kosten? En heeft zij niet bovendien de gemeenteraad voortdurend te rooskleurig voorgelicht over het plan?

MENING
Door Bart Vuijk

Het antwoord luidt: omdat de Almeerse gemeenteraad boter op z'n hoofd heeft. Van links tot rechts, de oppositie-partijen niet uitgezonderd. Allemaal wisten de politici dat het niet pluis was met het Digitaal Centrum en over die kennis beschikten zij al vele maanden.
Nog voordat deze krant eind mei een anderhalf paginagroot verhaal bracht over de hoge risico's van het plan, gonsde het in de politieke wandelgangen. Het plan deugde niet, zo brachten enkele raadsleden achter gesloten deuren naar voren, en sommige keken met enig wantrouwen naar de directeur van de beoogde zakenpartner, directeur Normann kleine van The Internet Plaza (TIP). Maar toen puntje bij paaltje kwam, ging de raad bijna unaniem akkoord met het plan.
Eén raadslid liep bij wijze van protest de raadzaal uit, maar dat maakte weinig indruk. Er gingen twee miljoen gulden subsidie naar het Digitaal Centrum Flevoland, zonder enige garantie dat dit geld goed terecht zou komen en het Almere zou opleveren wat werd beoogd: een flitsend gebouw, met hoogwaardige technologie waar startende ondernemers geld zouden gaan verdienen met Internet en aanverwante zaken.

Burgemeester Ralph Pans

Deze week werd bekend dat het plan op een financieel debacle is uitgelopen. Toch heeft de verantwoordelijke wethouder, Anne Bliek, niets te vrezen. In andere gemeenten vallen wethouders voor mindere zaken van het pluche, maar in Almere is er geen raadslid te vinden dat deze molgelijkheid in het openbaar durft te opperen.
Dat komt ook omdat de Almeerse gemeenterad grofweg uiteenvalt in twee groepen: degene die volstrekt geen verstand hebben van Internet en aanverwante zaken (90 procent) en degene die dat wel hebben, maar niets durven te zeggen. De inspanningen van het college van b en w om dit plan koste wat koste doorheen te krijgen, wekte vrees bij die laatste groep.
Nochtans wordt die arme wethouder Bliek -die tot de 90 procent 'digibeten' behoort- door haar collega's in het college van burgemeester en wethouders naar voren geschoven als kop van Jut. Dit is onterecht. In werkelijkheid valt Bliek niet eens zoveel te verwijten. In het rijtje hoofdschuldigen aan het drama staat zij pas op de derde plaats.
Ze werd namelijk met het riskante plan opgezadeld door burgemeester Ralph Pans. Hij is degene geweest die zich het eerste 'gek liet maken', om de woorden van wethouder van Bemmel te gebruiken, om alles in het werk te stellen om het aangekondigde vertrek van Internetbedrijf TIP tegen te houden. TIP wilde met z'n vijftig werknemers naar Amsterdam vertrekken, en Pans wist dat in samenwerking met toenmalig provincie-ambtenaar Jan Berghs te voorkomen door het idee voor een Digitaal Centrum Flevoland te lanceren met TIP en directeur Normann Kleine in de hoofdrol.

KONING

TIP directeur N. Kleine

Kleine zou de ongekroonde koning moeten worden van dat centrum en het beheer voeren over tal van faciliteiten, waarmee hij de scepter zou zwaaien over de digitale bedrijfjes die zich in het luxe kantoorpand vestigen. Kleine rook geld en bleef, op voorwaarde dat de gemeente zou opdraaien voor verliezen.
Pans ging zelfs zover dat hij twijfelende gemeenteraadsleden onder vier ogen verzekerde dat het allemaal goed zat met het project. Om de geruchten over Normann Kleine de kop in te drukken, gelaste burgemeester en wethouders een antecedentenonderzoek, waaruit wel degelijk naar voren kwam dat die verhalen niet geheel ongegrond waren. Maar voor de gemeenteraad werd de uitkomst van het onderzoek gebagatelliseerd. De raad keurde het plan vervolgens goed zonder er een woord aan vuil te maken. Op zich was dat al opmerkelijk: toen het plan nauwelijks twee maanden eerder werd gepresenteerd, viel er allerwegen lof te beluisteren. Maar bij het feitelijke raadsbesluit werd er nauwelijks iets over gezegd. De politici roken toen al onraad, maar durfden het college en de wild enthousiaste top niet te trotseren.

BEERPUT
Die ambtelijke top liet zich adviseren door talrijke adviesbureaus: Moret Ernst & Young, Twijnstra en Gudde, Xirion, VB Accountants, Korte & De Wit Advocaten. Allemaal adviseurs die ervoor moesten zorgen dat de contracten juridisch en financieel 'dichtgetimmerd' zouden zijn. Maar er was helemaal niets dicht getimmerd, en de adviseurs sloegen alle waarschuwingen in de wind. Toen in mei de beerput uiteindelijk door deze krant werd opengetrokken, was het nog niet te laat om het plan tegen te houden. Maar de raadsleden verkozen andermaal te zwijgen.
Nu is het wel te laat. De gemeente is tweemaal zoveel geld kwijt als het plan, dat voorzag in peperdure kantoren voor startende ondernemers. De Almeerse burgers en die startende ondernemers zijn uiteindelijk de verliezers, want er moet zeker vier miljoen gulden gemeenschapsgeld in worden gestoken om te redden wat er te redden valt.

Foto's Ton Kastermans

Almere
Lange tijd was The Internet Plaza in de ogen van de gemeente Almere een succesvol digitaal bedrijf, het soort bedrijf waarvan het stadsbestuur er graag meer zag komen. Een chronologisch overzicht van de laatste twee jaar.

• 21 november 1995: Normann Kleine maakt bekend dat hij in Almere met een Internetbedrijf start dat landelijk gaat werken. De naam: The Internet Plaza.
• 11 mei 1996: Deze krant meldt dat TIP al tienduizend abonnees heeft.
• 9 januari 1997: De gemeente meldt een Digitaal Centrum Flevoland op te richten, met The Internet Plaza als belangrijkste partner. Het plan moet 210 hoogwaardige banen in de informaticatechnologie opleveren en kost de gemeente twee miljoen. De helft daarvan is Europees geld van de provincie Flevoland.
• 15 januari 1997: De gemeenteraad is zeer positief over de komst van het Digitaal Centrum Flevoland.
• In februari stellen verschillende politici kritische vragen aan het college van b en w over de persoon TIP-directeur Normann Kleine. Burgemeester Pans stelt raadsleden gerust en geeft hen de verzekering dat het project juridisch is dicht getimmerd. Een antecedentenonderzoek naar Kleine levert weinig op.
• 24 mei 1997: Onder de kop 'Gouden Bergen in de Polder' brengt deze krant een paginagroot artikel over het riskante digitale avontuur van het gemeentebestuur. Daarin weerspreekt Kleine geruchten over computerzwendel, autodiefstal en oplichting die over hem de ronde doen. Hij erkent slechts minister te zijn geweest onder de Surinaamse dictator Desi Bouterse.
• 3 juni 1997: Onderzoek door deze krant toont aan dat de geruchten over een dubieuze computerverkoop door Kleine in Suriname deels kloppen. De Algemene Rekenkamer bevestigt dat onder het bewind van minister Kleine door de regering computers zijn gekocht van een bedrijf, waarvan Kleine zelf directeur was. Die aankoop was strijdig met het belang van de staat.
• 13 juni 1997: Normann Kleine maakt bekend directeur-af te zijn bij TIP en de baas te worden van het Nationaal Internet Centrum, het technische hart van Digitaal Centrum Flevoland. Maar nog geen twee maanden later afficheert hij zich weer als directeur van TIP.
• Augustus 1997: Wethouder Bliek meldt in haar raadscommissie dat het goed gaat met de verhuur van het Digitaal Centrum. Maar nog altijd staan bijna twee verdiepingen leeg.
• 30 september 1997: Onderhuurders klagen steen en been over het Digitaal Centrum. De klachten gaan ondermeer over de opstelling van hoofdhuurder TIP.
• 7 oktober 1997: Bliek vertelt haar raadscommissie dat de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst Digitaal Centrum met 2PR, een holding waarbij Kleine is betrokken, weer twee weken is uitgesteld. Ze blijft optimistisch.
• 10 december 1997: Het college van b en w maakt bekend dat er geen samenwerkingsovereenkomst met 2PR wordt gesloten. Wethouder Bliek wordt van de zaak-DCF afgehaald en vervangen door wethouder van Bemmel. Die kondigt een 'ontvlechting' tussen de gemeente en de bv's van Kleine aan. Dit kost 1,8 miljoen gulden extra, waarvan dan al 1,3 miljoen is uitgegeven.
• 11 december 1997: De commissie financiën en economische zaken spreekt haar verbijstering uit over de gang van zaken. Maar er rollen geen koppen.